海南加快社会信用体系建设 搭建省级个人信用信...
Б?гэдэ Найрамдаха Сингапур Улас Republic of Singapore (Англи)
新加坡共和国 (Хятад) Republik Singapura (Малай) ??????????? ???????? (Тамил) | ||||||
|
||||||
Уряа: "Сингапур, урагшаа" (Малай: Majulah Singapura) |
||||||
Т?рын дуулалай нэрэ: "Сингапур, урагшаа" (Majulah Singapura) |
||||||
![]() |
||||||
Ниислэл | Сингапур1 | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
Албан хэлэн | Англи Малай Хятад (Умардын) Тамил |
|||||
Арад т?мэн | 75.2% Хятад 13.6% Малай 8.8% Энэдхэг 2.4% бусад |
|||||
Т?рэ засаг | Парламентын б?гэдэ найрамдаха | |||||
- | Юрэнхылэгшэ | Тони Тан | ||||
- | Юрэнхы сайд | Ли Сянь Лун | ||||
Дэбиcхэр газар | ||||||
- | Б?хэлид?? | 694 км2 (191) | ||||
- | У?анай процент (%) | 1.44% | ||||
Х?н зон | ||||||
- | Тоосоо (2011) | 5,183,700 (??нээс 3,257,000 нь Сингапурай иргэд)[1] | ||||
- | Х?н зоной нягтарал | 7,315[2] х?н/км2 | ||||
ДНБ (ХАШТ) | 2010 оной тоосоо | |||||
- | Б?гэдэ | $291.9 тэрбум (41) | ||||
- | Нэгэ х?ндэ | $62,100[3] (5) | ||||
ДНБ (Нэрлэ?эн) | 2010 оной тоосоо | |||||
- | Б?гэдэ | $222.7 тэрбум[4] | ||||
- | Нэгэ х?ндэ | $43,867[5] (15) | ||||
ОТББЭ (2009) | 47.8[3] (29) | |||||
ХХИ (2010) | ![]() |
|||||
М?нгэн тэмдэгтэ | [[Сингапурай доллар]] (SGD) | |||||
Сагай б??э | +8 | |||||
Интернет домэйн | .sg | |||||
Телефоной код | 65 |
Сингапур (хитадаар 新加坡; малай Singapura; Тамил ???????????) — Малайн хахад аралай урда хушуунда байрлаха арал?аа тогтохо з??н урда Азиин хото-улас юм. Экваторой хойто з?гтэ 137 км зайда, ниитэдээ 63 жаахан арал?аа б?рилдэжэ, Малайзиин Жохор можын урда, Индонезиин Риау аралнуудай хойно байрладаг. Газар нютагынь 707.1 км2 болоод дэлхэйдэ ?лэ?эн ?с??н тооной хото уласуудай нэгэ юм.
Сингапурай х?н зониинь 4.59 сая тухай. Х?н зоной диилэнхи хубиие Хитадууд эзэлдэг. Захиргаанда хэрэглэгдэхэ албан ё?оной хэлэниинь англи хэл.
Нэрэ
[За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха]
Малай хэлэнэй Singapura (Сингапура) гэдэгынь санскрит хэлэнэй ??????? (Симха пура), оршуулбал ?Арсалан хото? гэхэ ?гэ??? гаралтай юм. ?нэнд??, Сингапурта арсаланг юрэнь байгааг?й гэжэ ?зэдэг, харин тус нэрые бард дуратай Шривиджая уласые ?ндэ?элэгшэ ?гсэн гэжэ таамагладаг. ?ргэн дэлгэр?эн Монгол арадай нэгэ дуунда ?Арсалан хотын уршуудаар ?ыл??лжэ хэ?эм аа…? гэ?эн м?рэ ба?а байдаг?аа бол уридын сагта Арсалан хото гэжэ нэрлэжэ байгаа.
Т??хэ
[За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха]Т??хэдэ тэмдэглэгдэ?эн хамагай эртын ?уурин МЭ? 2-р зуунай ?едэ оршон байгаа. Энэнь Темасек г?, али далайн хото гэ?эн нэрэтэй тосхон болоод Суматрагай Шривиджая уласай ноёрхол доро бай?ан юм. 16-?аа 19-р зуунай хоорондо Жохорын Султанатай харьяанда бай?ан.
Британиин Дурна Энэдхэг нэгэдэлэй харьяада байхадаа 1819 ондо Сингапурай с?мэ аралда худалдаанай зээл боложо байгуулба. 1819 ондо Томас Стэмфорд Раффлес Британиин Дурна Энэдхэгые т?л??лжэ Султан Хуссейн Шахтай гэрээ байгуулжа, Сингапурай ?мэнэ хэ?эгые Британиин худалдаанай ?рэд?? болгон ашаглаха болоо.
Энэ ?едэ аралай гол ?уурин газарынь Сингапур голой аман дээрэхи Малайзиин зага?анай ажахы эрхэл?эн тосхон байгаа. М?н эрье, голнууд, жаахан аралнууд дээрэ нютагай уугуул эрхэтэн болохо Орган Лаут амидардаг байба. Британишуудынь Сингапурые "амталагшын зам" стратегиин ажа холбогдолтой т?шэг газар болгон ашаглажа байгаа. Уламаар Британиин эзэнтэ г?рэнэй хамагай шухала худалдаа, сэрэг армиин т?б??дэй нэгэ боло?он байна. Дэлхэйн хоёрдугаар дайнай ?еэр Сингапур Японшуудта эзэлэгдэхэдэ Уинстон Черчилль энэнние тодорхойлдоо "Британиин хамагай томо илагдал" гэбэ. 1945 ондо эрьеэд Британиин эрхэ мэдэлдэ шэлжэ?эн. 1963 ондо Малай, Сабах, Саравактай нэгэдэн Малайзи уласые ??схэ?эн болобош 1965 оной 8 ?арын 9-нд хоёрхон жэлэй дараа тусгаарлаба. Сингапурайь м?н оной 9 ?арын 21 Н?Б-да элсэ?эн байна.
Эдэй засаг
[За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха]
Сингапурай тусгаар тогтоно?оноор уласай амидарха стандарт нэмэгдэбэ. Гадаадын шууд х?рэнгэ оруулалта болон уласай ударидалгатай ажа ?йлэдбэржэлтэнь сахилгаан хэрэгсэлэй ?йлэдбэрилэлтэ, газарай то?он гаралтай химиин бодос ?йлэдбэрилэлтэ, туризм, санх??гэй ?йлэшэлгэ, м?н уламжалалта худалдаанай баазанууд дээрэ тулгуурил?ан оршон ?еын эдэй засагые б?тээжэ шадаба. Энэнь Голландиин эдэй засагша Альберт Винсемиусай т?лэблиг?? дооро хэгдэ?эн байна.
Сингапурайь 1 х?ндэ оногдохо ?НБ-ээр тоособол дэлхэйн 6-дахи баян орон юм. М?н гадаада аралжаанай н??сэд?? 171.7353 тэрбум америкын доллартай.
Т?рын засаг
[За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха]Б?гэдэ Найрамдаха Сингапур Уласай ?ндэ?эн Хуулида улас т?рын системыень т?л??лэлэй арадшалал гэ?эн тодорхойл?он болобош парламентын засаглалтай б?гэдэ найрамдаха улас гэ?эн х?лээн з?бш??рэгдэдэг. Улас т?рын амидаралдань Арадай ?йлын Нам (People's Action Party) дабамгайлдаг болоод 1959 он?оо хойшохи б?хы ?унгуулида илалта байгуулба.
Газарз?й
[За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха]
Сингапур уласай газар нютагынь Сингапур арал гэхэ гол арал, бусад жаахан 62 арал?аа б?тэдэг. Жаахан аралнууд?аа Журон, Пулон, Пулой Убин, Сентоза аралнуудынь арай томохониинь юм. Эхэ газар г?, али Малайзитай холбогдо?он хоёр хуурай замын гараса байдаг. Эдэн?ь хойто з?гтээ Жохор хототой холбогдо?он Жохор-Сингапурай далан зам, баруун з?гтээ Малайзи-Сингапурай холбоо?он нэрэтэ х??ргэ хоёр болоно. Сингапурайь бага нютаг дэбисхэртээ, шиг?? ?ууришилтайн ушар эрьеын г?ехэн у?ада шэнээр х?рь?этэ газар ??схэдэг юм. 1960 ондо 581.5 хабтагай д?рбэлжэн километр нютагтай бай?ан бол м?н??дэрэй хэмжээнь 704 боло?он болоод 2030 он гэхэдэ ахин 100-гаар нэмэгдэнэ гэжэ таамагладаг.
Климат
[За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха]Экваторай уларилтай, Ази т?биин Малайн хахад аралай урда газарта, температурын хэлбэлзэл маша бага байдаг. Шииглиг агаартай хадаа халууниие бараг тэсэхээр байдаг.
Сингапур жэл б?ри ехэ шииг нойтонтой: нэгэ ?арада 170 миллиметр?ээ 250 миллиметр х?рэтэр бороотой. Хотын т??хэдээ эгээн бага температура +20 °C байхаад, эгээн ехэ температура — +36,1 °C. Жэлэй дундажа эгээн х?йтэниинь 25 °C, дундажа эгээн халуун 31,1 ° С байдаг. Эдэ температура?аа хэлбэлзэжэ магадг?й аад, шатаажа халуун агаар харисангы хобор байжа болоод 20 °С градус?аа доошо х?йтэн температура хэзээш байгааг?й.
Шажан
[За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха]Сингапурта хамагай ?ргэн тарха?ан шажан бол Буддын шажан юм. Саяханай тоололгоор байнгын ажа?уугшадай 33% ??р?эд?? Буддын шажаниие баримталагша гэ?эн хэлэ?эн байна. Тоо ?з??лэлтээрээ Буддын шажанай дараа оро?он томохон шажанууд бол Христосой, Лалын, Бомбын, м?н Энэдхэгэй шажанууд юм. Христосой, Бомбын шажанай болон ш?тэлгэг?й х?н??дын тоо 2000 он?оо 2010 оной хоорондо тус б?ри 3%-аар нэмэгдэ?эн ба тэрэнэйхээ хэрээр буддын шажантанууд с??рэ?эн байна. Бусад шажан ш?тэгшэдэй тоо харисангы тогтоборитой байна.
Сингапурта Буддын шажанай гурбан гол урасхал болохо Тхеравада, Махаяна, Ваджраянагай с?мэ хиид??д али алинь байдаг. Сингапурай Буддын шажантануудай ехэнхинь хитад я?атан болоод тэдэ Махаяна урасхалые ш?тэнэ. Хэдэн арбан жэлэй турша Тайвань, Хитадай номлогшод ?ургаалаа дэлгэр??л?ээр ерэ?эн тула Хитадай Махаяна зонхилдог. Гэхыдээ Тайландын Тхеравада урасхал ???лшын жэлн??дтэ дэлгэржэ байна. Японой Буддын шажанай Сока Гаккай байгуулга Сингапурта олон х?н ?ургадаг болоод тэдэнь ехэнхидээ Хитад я?атанууд байдаг. М?н лэ Т?бэдэй Буддын шажан алгуурханаар Сингапурта нэбтэрэн орожо ерэжэ байна.
Сингапур орон нютагайхи хэлэн
[За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха]Сингапурынь хитад, англи, малай, тамил гэ?эн албан ё?оной д?рбэн хэлэтэй. Англи хэлэн бол тус уласай тэриг??лэгшэ хэлэн ба энэ хэлэниинь бизнес, засагай газар, дунда ?ургуулиин ?ургалтада хэрэглэгдэдэг. Сингапурай ?ндэ?эн хуули болон б?хы хуулинь англи хэлээр бэшэгдэ?эн байдаг. Сингапурайхидай 80% англи хэлые эзэмшэ?эн байдаг. Англи хэлэнэй дараа Хитадай Мандарин хэлэн, теэд Малай, Тамил хэлэн??д ородог. Сингапурай англи хэлэнэй ?ндэ?энь Британиин Англи хэлэн юм.
Сингапурайхидай бараг талань гэртээ хитад хэлэн хэрэглэдэг. Сингапурай Мандарин хэлэниинь 1.2 сая х?нэй т?рэлхи хэлэниинь болно. Хахад сая оршомынь хитад хэлэнэй ??р аялганууд болохо Хоккиэн, Теочев, Кантон аялгаар яридаг болобош мандарин, англи хэлэн??дтэй харисуулхада хэрэглэгшэдэй тоо бууража байна.
Малай хэлэн бол "?ндэ?энэй хэл" болон т??хэтэй холбогдолтойгоор ?л?? ё?ололой шэнжэ шанартай ?йлэдэ хэрэглэгдэдэг. Т?рын дуулал болохо “Мажулах Сингапура”, м?н сэрэгэй тушаалнууд малай хэлээр байдаг. М?н??дэр малай хэлээр голдуу малайшууд яридаг ба Сингапурайхидай з?бхэн 16.8% малай хэлые мэдэдэг, 12% т?рэлхи хэлээ болгон хэрэглэдэг байна.
Сингапурайхидай 100 мянганиинь г?, али 3% Тамил хэлые т?рэлхи хэлээ болгон хэрэглэжэ байна. Хэдыгээр з?бхэн тамил хэлэниинь албан ё?онойхи гэжэ тоосогдодогшье Энэдхэгэй бусад хэлэн??д ба?а хэрэглэгдэхэнь бии.
З??лтэ
[За?аха | ?ндэ?эн бэшэгые за?абарилха]- ↑ (2011) ?Demograhpics Indicators)? (Statistics Singapore). Проверено 2 October 2011. Архивировал?ан 1 найма ?ара 2007 оной.
- ↑ (2009) ?2008 Estimate? (Statistics Singapore). Проверено 2 July 2011. Архивировал?ан 21 хоёр ?ара 2009 оной.
- ↑ 3,0 3,1 World Factbook – Singapore. U.S. Central Intelligence Agency. the original on 15 December 2018 ?дэр??? архивлагда?ан. 12 June 2011 ?дэртэ ханда?ан.
- ↑ Time Series on GDP Data at Current Market Prices. Statistics Singapore (17 February 2011). the original on 24 January 2013 ?дэр??? архивлагда?ан. 14 September 2014 ?дэртэ ханда?ан.
- ↑ Time Series on Per Capita GDP at Current Market Prices. Statistics Singapore (17 February 2011). the original on 13 November 2009 ?дэр??? архивлагда?ан. 14 September 2014 ?дэртэ ханда?ан.
- ↑ Human Development Report 2010. United Nations (2010). 5 November 2010 ?дэртэ ханда?ан.
- ↑ Загбар:Cite press release
- ↑ Census of Population 2010 (2010). the original on 11 May 2011 ?дэр??? архивлагда?ан. 19 February 2011 ?дэртэ ханда?ан.